Doğadaki türlerin her geçen gün nesli tükeniyor ve bizim torunlarımız bir fili sadece fotoğraflar vasıtası ile tanımakla yetinmek zorunda kalabilir. Örneğin, nesli tükenmekte olan hayvanlardan beyaz gergedanın, dünya üzerinde kalan son 6 üyesinden biri 2014’te San Diego Hayvanat Bahçesi’nde öldü.
Uzmanlara bakılırsa dünya tarihinin 6. büyük kitlesel yok oluşu yaşanıyor ve içerisinde bulunduğumuz yüzyılın ortalarına geldiğimizde mevcut türlerin %30 ila %50’si yok olacak. Bu noktada, en büyük suçlu olarak yine insanoğlu gösteriliyor. Doğal ortam tahribatı, hava kirliliği, aşırı avlanma ve yıllık 10 milyar dolarlık bir endüstriye dönüşmüş yasa dışı vahşi yaşam ticareti hayvanların neslinin tükenme sürecini hızlandırıyor.
Listedeki hayvanların bir kısmını belki ilk defa duyacaksınız. Ancak, çok uzak olmayan bir gelecekte en yaygın ve bilinen hayvanların bile nesli tükenebilir, onları sadece resimlerden görmek zorunda kalabiliriz.
1. Amur Leoparı
Müthiş güzellikteki benekli kürkleri sebebiyle kaçak avcılığın hedefi olan Amur Leoparları’nın şu an dünya üzerindeki en nadir ve nesli tükenme ihtimali en yüksek olan büyük kediler olduğu düşünülüyor.
Rusya’nın uzak doğu ve Çin’in kuzey batı sınırları arasında yaşayan bu tür, ayrıca doğal ortam tahribatı sebebiyle de yaşam alanlarını kaybetmektedir. Şu an vahşi doğada 30 adet Amur Leoparı bulunmaktadır.
2012 yılında Fransa’da bir hayvanat bahçesinde annesi ile beraber görünen 3 aylık Amur Leoparı yavrusu
2. Sumatra Fili
Asya fillerinin en küçüğü olan Sumatra Filleri’nin sayısı son 25 yıl içerisinde %80 oranında azalmıştır. En büyük sebepler ormanların yok olması, doğal ortam tahribatı ve kaçak fildişi ticaretidir. Bugün 2400-2800 adet Sumatra Fili’nin yaşamakta olduğu biliniyor.
2014’te çekilmiş 7 günlük bir Sumatra Fili yavrusu ve arka planda annesi
3. Cava Gergedanı
Yaşayan 5 gergedan türünden en yüksek risk altında olan türdür. Asya tıbbındaki yaygın inanışa göre gergedan boynuzunun şifa verici etkisi olduğuna inanılıyor. Bu konuda herhangi bir ispatlanmış bilimsel dayanak bulunmamasına rağmen yasadışı avcılığın ciddi anlamda hedefi olmuştur. Bugün Ujung Kulon Ulusal Parkı, Endonezya’da sadece 35 adet Cava Gergedanı kalmıştır.
Dişi bir Cava gergedanı yavrusu ile, Ujung Kulon Ulusal Parkı
4. Deri Sırtlı Deniz Kaplumbağası
Boyu 2 metreye ağırlığı 600 kg’a ulaşabilen en büyük kaplumbağa türüdür. Kumsalların imarlaştırılması ile yumurtlama alanlarının yok olması, balıkçılıkta kullanılan plastik ve sentetik maddeler ile yakıt benzeri maddeler bu türün üye sayısını ciddi ölçüde azaltmıştır. Günümüzde nesli tükenme riski en yüksek olan kaplumbağa türüdür.
2003’te WWF üyesi bir ekip tarafından Deri Sırtlı Deniz Kaplumbağasına takılan uydu izleme cihazı, Papua, Endonezya
5. Batı Ova Gorili
Avlanması ve öldürülmesi yasak olmasına rağmen Batı Ova Gorilleri bazı kültürler tarafından lezzetli bulunan eti sebebiyle avlanılmaktadır. Yavruları ise evcil hayvan olarak yetiştirilmek üzere doğal hayattan alıkonmaktadır.
Diğer hayvan türlerinden farklı olarak goriller Ebola virüsü tehdidi altındadır. Örneğin, Gabon’daki Minkebe ormanı Goril ve Şempanze nüfuslarının %90’ı Ebola sebebiyle yok olmuştur.
57. yaş doğum günü hediyesi olarak buzlu kek yiyen Ova Gorili, San Diego Hayvanat Bahçesi
6. Saola
Saola vahşi yaşamda en nadir görülen memeli olma özelliğindedir ve sadece Vietnam’da bulunmaktadır. Sadece doğal yaşamda bulunabilen türün 10 ila 100 arasında bir nüfusa sahip olduğu düşünülmektedir. Doğal ortam tahribatı türü tehdit eden en büyük nedendir.
1993’te WWF tarafından resmi çekilmiş bir Saola, Vietnam
7. Körfez Muturu
Yunus Balıkları’nın çok nadir görülen bir türü olan Körfez Muturu’nun doğadaki sayısı 100’den azdır. En büyük ölüm sebepleri farklı balıkları avlamak için kurulmuş balık ağlarına takılmalarıdır.
Köpekbalıkları için yapılmış bir ağa takılarak ölen Körfez Muturu, San Felipe, Meksika
8. Sibirya Kaplanı
Sibirya Kaplanları dünyanın en büyük kedileridir. Türü tehdit eden nedenler, yasa dışı avlanma, ormanların yok olması, yangınlar ve kanuni yaptırımların yetersizliği olarak sıralanabilir. Bugün doğada yaklaşık 400-500 adet Sibirya Kaplanı kalmıştır.
Bir balkabağı ile oynayan Sibirya Kaplanı yavrusu, Hollanda, 2014
9. Dağ Gorili
Dağ Gorilleri Uganda, Rwanda ve Kongo sınırları arasında bulunan Virunga Dağları’nda yaşamaktadır. Doğal ortam tahribatı, hastalıklar ve yasa dışı avlanma sebebiyle nüfusları son araştırmaya göre 880 adete düşmüştür.
Rwanda’da resmi çekilmiş bir bebek Dağ Gorili
10. Büyük Bambu Lemuru
Soyu tükenme tehlikesi en yüksek olan Lemur türüdür. Yaklaşık 60 civarı vahşi doğada, 150 civarı da doğal yaşam parkında bulunmaktadır.
İklim değişikliği, yasa dışı avlanma, ağaçların kesilmesi ve bambu bitkisindeki azalma bu türü ciddi olarak tehdit etmektedir.
Büyük Bambu Lemurları Madagaskar’ın Ranomafana Doğal Yaşam Parkı’nda bulunmaktadır.
11. Sumatra Orangutanı
Sumatra’daki orangutan nüfusu yasa dışı ağaç kesimi, yangınlar ve diğer tarıma yönelik gelişmeler tarafından tehdit edilmektedir. Doğada 7,300 adet Sumatra Orangutanı kalmıştır.
Sumatra Orangutanı 3 haftalık yavrusu ile, Prag Hayvanat Bahçesi, 2013
12. Kara Gergedan
Kara Gergedanlar özellikle kolonileşme döneminde Afrika’ya gelen Avrupalılar tarafından boynuzları için ve sadece spor amaçlı avcılık sebebiyle büyük miktarlarda öldürülmüştür.
Gergedan boynuzları günümüzde Asya ülkelerinde halen çok önemli bir şifa maddesi olarak görülmektedir. Talep devam etmekte olduğu için yasadışı avcılık maalesef devam etmektedir. Bugün doğada 4,848 adet Kara Gergedan kaldığı raporlanmıştır.
Boynuzu traşlanmış bir Kara Gergedan ve yavrusu, Güney Afrika, 2012
13. Çin Yüzgeçsiz Yunusu
Bu Türe “Nehrin Dev Pandası” adı verilmiştir. Asya’nın en uzun nehri olan Yangtze Nehri’nde yaşar ve yöre halkı arasında çok ünlü bir türdür.
Aşırı avlanma, nehrin kirletilmesi ve yapılan barajların etkisi ile nehirdeki sayıları önemli ölçüde azalmıştır. Doğada yaklaşık 1,000 adet Çin Yüzgeçsiz Yunusu kaldığı bilinmektedir.
Balıkçı ağlarına takılan bir Çin Yüzgeçsiz Yunusu yerel halk tarafından kurtarılır ve Yangzte Nehri’ne geri bırakılır, Çin, 2013
