Anne ve babalar için çocuk eğitimi konusunda rehber nitelikte, okunması önerilen kitapları derledik.
Daha önce yine bu konuda hazırladığımız Çocuk Eğitimi Konusunda Okunması Gereken 16 Kitap yazısına da göz atmanızı öneririz.
1. Çocuğunuza Kulak Verin, Aletha Solter
Johanna Wright, Peace
Çocuğunuza Kulak Verin, Aletha Solter’in daha önce yayımlanan Bilinçli Bebek kitabının devamı niteliğinde. Çocuk yetiştirmeyi dünyadaki en önemli iş olarak gördüğünü söyleyen ve “Ben dünyayı değiştirmek istiyorum, bunun için de çocuklardan başlamak gerektiğine inanıyorum” diyen Aletha Solter’ın Çocuğunuza Kulak Verin adlı kitabı çocukların 2 ila 8 yaş arası dönemdeki gelişimlerini, duygusal ihtiyaçlarını ve ebeveyn olmanın zorluklarını inceliyor. Aletha Solter, ağlamayı, davranışsal ve duygusal bozuklukların bir numaralı sebebi olarak tanımladığı stresi atma yöntemlerinden biri olarak gördüğünü söylüyor.
“Çocuğu azarlamak ve dövmek uzun vadede etkili olmayacak ve çocuğun başa çıkması gereken yeni acılara neden olacaktır. Bazen “Cama tekme atamazsın” gibi sınırları hatırlatan kesin bir cümle yeterli olabilir. Başka zamanlarda daha fazla güç (ama şiddet değil) kullanmanız ve örneğin başka bir çocuğa vuran bir çocuğu kesin bir şekilde engellemeniz ya da çocuğun elinden yıkıcı bir biçimde kullandığı nesneyi almanız gerekebilir. İkinci adım, duygusal boşalmaya izin vermek ve bunu teşvik etmektir. Kabul edilemez davranışlarda bulunan bir çocuğun bu davranışlarının durdurulması, genellikle kendiliğinden bir duygusal boşalmaya neden olur. Ağlama ya da öfkelenme şeklindeki bu duygusal boşalma söz konusu davranışların yinelenmesini engelleyecek gerçek sağaltımdır.”
2. Çocuğunuzla Birlikte Büyümek, Naomi Aldort
Johanna Wright, Green Tree Party
Naomi Aldort, ebeveynlik konusunda yayınları bulunan ve eserleri uluslararası platformda yayınlanan bir yazar, konuşmacı ve danışman. Çocuğunuzla Birlikte Büyümek adlı kitabı, çocuk eğitiminde, bebeklikten ergenliğe kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Kitap, korkudan değil sevgiden beslenen bir çocuk yetiştirme kılavuzu olma iddiasında. Kitapta, çoğunlukla geleneksel yöntemlerle çocuklarını kontrol altında tutan ve şekillendirmeye çalışan ebeveynler için Naomi Aldort’un bir tavsiyesi var: “Çocuklarınızın doğuştan gelen becerilerine ve bağımsızlık duygularına değer verin, onları destekleyin ve ebeveynliği bir savaş olmaktan çıkarın.”
“Çocuğunuzdan sizin beklediğiniz bir hızda gelişmesini beklemek onu olduğu haliyle sevme kavramıyla çelişir, çünkü o zaman çocuğun değeri sizin standartlarınıza ve zaman çizelgenize göre belirlenmiş olur. Oysa çocuğunuzu sevmek onun büyüme hızından mutluluk duymaktır, böylece bu yolda ilerlerken kendisi olabilme özgürlüğünü hisseder, sizin standartlarınıza veya zaman çizelgenize göre yaşamadığı için sevginizden ve takdirinizden mahrum kalmaktan endişelenmez.”
3. Çocuk Yetiştirme Rehberi – Modern Ailelerin Başucu Kitabı, Jesper Juul
Johanna Wright, Tree Reader
Dünya çapında tanınan Danimarkalı aile terapisti ve yazar Jesper Juul’un kitapları birçok dile çevrildi. Çocuk Yetiştirme Rehberi, değişen toplumsal değerler ve ortaya çıkan yeni aile düzeni çerçevesinde, anne-babaların çocuklarıyla çıktıkları yolculukta içten, duyarlı ve gerçekçi bir rehber oluyor.
“Öte yandan, ebeveynin tutumu ne olursa olsun, çocuklara yöneltilen şiddetin sonucu, yetişkinlere yöneltilen şiddetle aynıdır. Kısa vadede endişe, güvensizlik ve suçluluk duygusu. Uzun vadede ise düşük özdeğer, öfke ve şiddet. Yaşanacak geri tepmenin, çocuğun ne sıklıkla şiddete maruz kaldığıyla doğru orantılı olması gibi bir zorunluluk yoktur. Çocuklukları ve ergenlikleri boyunca ebeveynleri tarafından yalnızca bir kere şiddete maruz kalan ve hayatları boyunca bunu atlatamayan insanlarla tanıştım.”
4. Etkili Anne Baba Eğitimi, Thomas Gordon
Johanna Wright, New Little Sprout
Üç kez Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmiş olan psikolog Dr. Thomas Gordon tarafından 1962 yılında geliştirilmiş Etkili Anne-Baba Eğitimi – E.A.E., problemleri semptom haline gelmeden önlemeyi, uzmana bağlı kalmadan etkili iletişim kurma ve çatışma yaşamadan sorunlarınızı çözme becerinizi geliştirir. Bu eğitim, çocuğunuzla, kendi anne-babanızla ve çevrenizdeki diğer insanlarla iletişiminizi değiştirecek bir iletişim becerisi kazandırma modelidir. Bu eğitim, uzmanlar tarafından alanında en iyi çalışma olarak kabul edilmektedir. Bu eğitimle aynı ismi taşıyan Etkili Anne-Baba Eğitimi kitabı, birçok ülkede basılarak milyonlarca anne babaya ulaşmıştır.
“Çocuğun duygularını hiçbir yaralama ve görüş beyan etmeden ve daha etkili bir şekilde aktarmasını sağlama “Anlıyorum”, “Oh”, “Hımm”, “Olur”, “Bana ondan söz et”, “Duymak istiyorum”, “Senin görüşün ilgimi çekiyor”, “Bu konuda konuşmak ister misin bunu tartışalım”, “Anlatacaklarını dinlemek istiyorum”, “Bana her şeyi anlatmanı istiyorum”, “Bu konuda bir şeyler söyleyecek gibisin”, “Bu senin için önemli gibi görünüyor”, “Duygularını açıklamaya hakkın var”, “Senden öğreneceğim, şeyler olabilir”, “Senin görüşünü gerçekten öğrenmek istiyorum. Bu tip yaklaşım sadece çocukları değil, yetişkinleri de yakınlaştırır. Temelde değerli olduğunu, sayıldığını, önemli olduğunu hissettirmek esastır.”
5. Freud’a Ne Yaptık Da Çocuklarımız Böyle Oldu?, Catherine Mathelin
Johanna Wright, Paradise Rider
Freud’a Ne Yaptık Da Çocuklarımız Böyle Oldu? yazarın çocuk yetiştirmek üzerine anne babalar için hazırladığı notlardan oluşan bir kitap. Kitapta iki aileden yola çıkarak konu başlıkları altında geçen konuşmalara yer verilmiş. Her sahne sonrası psikanalize meraklı anne babalara notlar sunulmuş. Bu notlar arasında anne babalarla çocuklar arasında geçen diyaloglara da yer verilmiş.
“Anne babalar kimi zaman çocuklarını korumak ile her şeye eyvallah demeyi birbirine karıştırıyorlar. Onlar için iyi ana baba olmak, yasaklamayı reddetmek anlamına geliyor. Bir çocuğu eğitmek, yeni şeyler keşfedebilmesi için hayatının farklı dönemlerinde bazı şeylere izin vermemektir. Ana baba için ödenecek bedel, çocuk tarafından daha az sevilme tehlikesidir. Aşırı hoşgörü bir tür kötü muameledir; çocuğun büyümesini engelleyen, yapılması gerekeni yapmama tarzında bir kötü muamele. Ona hayır dendikçe çocuk gelişme gösterir ve yeni olanaklar önüne serilir. Ancak ret ya da yasak onu asla küçük düşürmemeli, gülünç duruma sokmamalıdır. Günümüzde ana babaların kusursuz olamama korkuları eleştirilmeye tahammül edememelerinden mi kaynaklanıyor?”
6. A’dan Z’ye Pozitif Çocuklar Yetiştirme, Alan E. Kazdin
Johanna Wright, Colors In You
Kazdin Metodu, Yale Üniversitesi’nde psikoloji ve çocuk psikiyatrisi profesörü olan Alan E. Kazdin’in soyadından geliyor, birçok araştırma yapmış ve kitap yazmış. Kitap Kazdin’in geliştirdiği bu metodu anlatıyor. Kitapta gerçek hikayeler anlatılıyor.
“Metodun en önemli özelliklerinden biri, aynı prensip ve tekniklerin en küçük çocuklardan, ergenlere kadar herkese uygulanabilir olması. Bu kitapta yemek yeme, tuvalet eğitimi, çocuğun kendi yatağında uyuması, huzursuzluk yapmaması gibi normal çocuk gelişiminin en önemli noktalarının yanı sıra, kavgaya karışma ya da hırsızlık gibi daha ciddi sorunlara yol açabilecek davranış problemlerine kadar geniş bir konu dağılımı bulacaksınız. Çocuğunuzun davranışlarını değiştirmek için bu yöntemi sistematik olarak uygulamak konusunda azimli olduğunuz sürece, mükemmel olmayan ya da kısmi uygulamalar bile başarılı olacaktır.”
7. Çocuğunuza Sınır Koyma, Robert J. Mackenzie
Johanna Wright, Campout
Çocuğunuza Sınır Koyma, çocuklarınızın düzgün bir ahlak ve davranış gelişimi için ihtiyaçları olan olumlu, saygılı ve eğitici ortamı sağlamanıza yardımcı olacak bir kitap. Robert MacKenzie tarafından yazılan bu çok okunan kitap, sadece yanlış davranışı düzelten denenmiş teknik ve süreçleri göstermekle kalmıyor, aynı zamanda çocuklarınızdan istediğiniz ve beklediğiniz işbirliğini de garantiliyor. Eğitim psikoloğu ve aile terapisti Robert J. Mackenzie’nin yazdığı bu kitapta anne babalar için çok önemli öneriler ve bilgiler mevcut.
“Sınırlar, çocuklara korundukları, güvende oldukları ve değer verildikleri duygusu kazandırır. Aile içi kurallara uymalarını, işbirliği yapmalarını, otoriteye saygı duymalarını sağlar. Yanlış davranışları önlemek için ve anne-babanın kurallarını en net biçimde çocuğa arada iletişim sorunu olmadan aktarabilmeleri, merkezde çocuğun olduğu ve çocuk için anne-baba yada eğitim liderleri tarafından uygulanması ve uygulanmaması öngörülen bir yöntemler bütünü bulunmaktadır. Peki, sınırlar neden önemlidir? Sınır neden koyarız? Anne-baba çoğu zaman çocuğuna sınır koyarken birçok toplumda kabul görmemesine rağmen uygulamaktan çekinmedikleri, hatta en etkili yöntem olarak düşündükleri şu yöntemi uygularlar: Cezalandırma…”
8. Kardeş Rekabeti, Adele Faber – Elaine Mazlish
Johanna Wright, Spring Song
Kardeşliğin doğasında vardır rekabet. Önemli olan çocukların, rekabetin değil işbirliğinin normal kabul edildiği, öfkelerini sağlıklı bir şekilde ifade ettikleri, bir birey olarak değer gördükleri, kimsenin bir role hapsedilmediği bir aile ortamında büyümeleridir. Çünkü her şey ailede başlar. “Çocuklarımıza farklılıklarına rağmen bir arada yaşamayı öğretebiliriz” diyen Adele Faber ve Elaine Mazlish bu kitapta anne babalara çocuklarının çatışmalarıyla başa çıkabilmek için basit ama etkili yöntemler sunuyorlar.
“Rekabeti artırabiliriz de, azaltabiliriz de. Düşmanca duyguların bastırılmasına neden olabiliriz de, güvenli bir şekilde açığa çıkmasına yardımcı olabiliriz de. Davranışlarımızın ve sözlerimizin bir gücü var. Kardeş kavgası başladığında artık kendimizi hayal kırıklığına uğramış, çıldırmış ya da çaresiz hissetmemize gerek yok. Yeni becerilerimiz ve anlayışımız sayesinde rakipleri barış zeminine çekebiliriz.”
9. Anne Baba ve Çocuk Arasında, Haim G. Ginott
Johanna Wright, Nesting
Dünyaca ünlü psikolog Dr. Haim G. Ginott’ın yazdığı bu kitap, bebeklikten ergenliğe kadarki dönemde, çocuk eğitiminin yenilikçi yöntemlerini örneklerle ve yalın bir dille anlatıyor. Haim Ginott’un kitabı ebeveynlik üzerine kafa yoran ve bu konuda kendini yetiştirmek isteyenler için ideal bir kitap. Kitap sorumluluklar, ödül ve ceza, olumlu anne babalık, kıskançlık gibi konuları ele alıyor. Ginott’un kitabının anahtar kelimelerinden biri çocukların davranışlarına değil, duygularına karşılık verebilme yetisini kazanmak gerektiğidir.
“Tıpkı cerrahlar gibi anne-babaların da çocukların gündelik istekleriyle başa çıkmaları için özel beceriler öğrenmeleri gerekir. Neşter vururken dikkatli olan bir cerrah gibi ebeveynlerin de kelimeleri kullanma becerisine sahip olmaları gerekir. Çünkü kelimeler bıçak gibidir. Kelimeler fiziksel olmasa da duygusal yaralara yol açabilirler.”
“Bir aynanın işlevi, herhangi bir kusur ya da iltifat eklemeksizin bir imajı olduğu gibi yansıtmaktır. Bir aynanın bize ‘Berbat görünüyorsun, gözlerin kanlanmış, kendin için bir şey yapsan iyi edersin’ demesini istemeyiz… Bir aynadan vaaz değil görüntü isteriz. Aynı şekilde duygusal aynanın işlevi de, duyguları çarpıtmadan yansıtmaktır… İster cam aynada ister duygusal aynada olsun imajın betimlenmesi, insanın kendini geliştirmesini ve değiştirmesini mümkün kılar…”
Kaynak
Endişe Çağında Gergin Bir Nesil, Bir Kitap: Çocuğunuzla Birlikte Büyümek, Damla Çeliktaban – Habertürk
