Dijitalize olmuş yeni dünyanın sanatı olarak kabul edilen dijital sanat, genel anlamda dijital teknoloji ile üretilen sanal nesnelerin estetik değerlerle kurgulandığı sanat biçimine denmektedir. The Digital Art Practices & Terminology Task Force tarafından 2005 yılında hazırlanan Dijital Sanat ve Baskı Sözlüğü’ne göre, dijital sanat, “bir veya daha fazla dijital işlem ya da teknoloji ile yaratılan sanat” olarak tanımlanmaktadır. Dijital sanat üretiminde, teknolojinin yanı sıra sanatın diğer alanlarında olduğu gibi, nokta, çizgi, ışık, form, doku, renk vb. temel sanat öğeleri kullanılmakta, düşünce sınırlarını aşan bir hayal gücü, yaratıcılık gerekmektedir. Ayrıca, bilgisayar kullanımı, programlara ve dijital sanatın üretileceği fotoğraf makinesi, video kamera, tarayıcı gibi araçlara da ihtiyaç duyulmaktadır.
Alberto Seveso
Genel olarak dijital sanatlar adı verilen bu alan içerisinde, en basitinden bir Paint-Shop ya da Photoshop resminden oldukça karmaşık matematiksel fonksiyonlar aracılığıyla kurgulanan fraktal görüntü ya da seslere varıncaya kadar geniş bir olanaklar kümesinin varlığı söz konusudur. Bilgisayar kullanılarak, klasik anlamda resim ve ses duyularının sanatsal kullanımına başvuran görüntüler, animasyonlar ve müzik üretilebilir. Dijital resimleme ise bilgisayar ortamında yazılım aracılığıyla tuval üzerine işlenen dijital çıktı olarak değerlendirilebilir.
Dijital sanatın özel tarihine bakarsak, fotoğraf ve görsellik alanında çok güçlü bir okul olan Alman Stuttgart Teknik Yüksek Okulu, ilk kez New York’da Howard Wise Gallery’de bilgisayar sanatı sergileri açmaya başlar. 1968 yılında ise, Londra Çağdaş Sanatlar Enstitüsü-ICA’da Avrupa’da ilk bilgisayar sanatı sergisi açılır, arkası çeşitlenerek, güçlenerek gelir.
Alberto Seveso, Jared Nickorson, Pablo Alfieri, Pete Harrison, Chuck Anderson, Jerico Santander, Cristinia Siquiera Grezegorz Domaradzki, Jonathan Barr, Mike Campau gibi sanatçılar dijital ortamda üretim yapan başlıca sanatçılar olarak listelenebilir. Ülkemizde ise Özcan Onur, Başak Şenova, Emre Erkal ve Erhan Muratoğlu, Ahmet Atan, Emre Turhal, Orhan Cem Çetin, Bahadır Uçan, Attila Ansen, Refik Anadol sayılabilir.
Pete Harrison
Dijital sanat konusunda sıkça düşülen yanılgılardan biri kavramın dijital fotoğraf ile karıştırılmasıdır. Fotoğrafların çokça manipüle edilip , çalışmaların fotoğraf tanımı dışına çıkması, dijital sanat ürünlerinde fotoğrafın kullanılması gibi nedenler bu karmaşanın oluşmasına yol açar. Ancak dijital sanat ürünü oluşturma, kendi başına bir uygulama alanıdır ve fotoğraf kullanılabildiği gibi, fotoğraf kullanılmadan da dijital sanat eseri üretiilir.
Heykel sanatında 21. yüzyılda dijital teknolojilerin gelişmesi ile birlikte çok yönlü araştırmalara sahne olur.. Bilgisayar destekli çizim, modelleme, animasyon, baskı ve fiziksel eser çıktısı alma teknikleri geliştirilir.
Enstalasyon (yerleştirme), film, video, animasyon, internet ve ağ sanatı, yazılım sanatı gibi yeni olan ya da geçmişi çok uzun olmayan sanat türleri, dijital teknolojileri sanat eserlerinin üretilmesinden sunumuna kadar dijital bir platform olarak görmektedir.
Dijital sanat, bilgisayar yazılım ve donanımı kullanarak elektronik ortamda hareket eden görüntüler ve sinema filmleri yaratma konseptini genişletir ve hızlandırır. Son yıllarda izlediğimiz birçok sinema filminde, animasyonda, televizyon reklamında ve video eserinde dijital sanatların hayal gücünün sınırlarını zorlayan ve yeniden tanımlamaya yönelik önemli etkisi gözlemlenir.
Müzik bestecisi, geleneksel yöntemlerle yapabildiği pek çok editing işlemini bilgisayarda çok daha zahmetsizce gerçekleştirebilmekte, kesme, kopyalama ve yapıştırma işlemlerini basit bir ses kartı ile gerçekleştirmek günümüzde mümkün hale gelmektedir. Ayrıca, güçlükle elde edilebilen ses efektleri, yankı ve koro etkileri dijitalleşen dönem sonrasında çok daha ulaşılabilir hale gelir.
Jerico Santander, The Teapot
Dijital Sanat İle İlgili Kavramlar Nelerdir?
Datamoshing veya Glitch sanatı, günümüzün en popüler dijital sanat formlarından biridir. İnternette memes ( anonim olan popüler resim, video, kelime ya da cümleler şeklinde yayılan ve geniş kitlelerce manası bilinen olgular) veya GIF’ler görmüş olmalısınız.
Glitch sanatı, önceden rastlantısal olarak teknik anlamda bir arıza ve aksaklık sonucu oluşan görüntülerin, daha sonra sanatçıların kendi yorumları ile estetik bir değer katarak yaptıkları görsel manipülasyonlardır. Ancak, her zaman rastlantı ve hata sonucu oluşmuş bir sanat değildir. Tam tersine yapısı bozulmuş bir görüntünün yarattığı rastlantısallığın, farklı sanatsal kompozisyonlar sunabilmesidir.
Glitch’in; Glitche uygun (Appropriated), Kazara (Accidental), Tesadüfen (Coincidental), Bulunmuş (Found), Gerçek (Real), Bilerek (Deliberate), Planlanmış (Planned), Tasarlanmış (Designed), Yapay (Artificial) şeklinde sınıflandırması yapılır. Glitch sanatta eser üretiminde ise iki kavramla karşılaşırız; Datamoshing ve Databending.
Datamoshing (Veri Kısıtlama), sıkıştırılmış video görüntülerinde kullanılan sıkıştırma ve çözme algoritmaları üzerinde değişiklik yaparak yeni bir imaj veya yeni video görüntüleri elde etmeye denir. Databending ve Circuitbending kavramları ise aslına sadık kalınarak daha önceden var olan veriyi veya o veriyi farklı programlar kullanarak anlık üreten devreyi değiştirme işlemidir. Bu değişiklikler anı, dosya formatında kaydedilir.
Databending’den farklı olarak Circuitbending kavramının özelliği daha önceden hazırlanmamış anlık elde edilen, işlenen verinin veya sinyalin üretildiği devreler üzerine müdahalede bulunarak hasarlı ve bozuk veriler elde edilmesidir. Circuitbending daha çok elektronik müzik ekipmanlarında kullanılan bir tekniktir.
Luziano Testi Paul, JPEGged Mona Lisa, 2003 (Glitch)
Algoritmik Sanat: Algoritma, en basit tanımıyla, bir problemin çözümündeki ya da bir işin yürütülmesindeki, sırasıyla birbirini tamamlayan ve ayrıntılarıyla tanımlanmış adımlar, aşamalar, talimatlar, kodlar, gramerdir. Algoritmik sanat ise otonom bir bilgisayar algoritmaları sistemi kullanılarak oluşturulan bir üretken sanat biçimidir. Algoritmik sanatta önce algoritmayı yaratırsınız; bu da sanatı yaratır. Bu algoritmalar, ifadelerden, işlevlerden, bilgisayar kodundan veya üretken, hesaplamalı veya matematiksel biçimdeki diğer girdi biçimlerinden oluşabilir. Sanatçılar deterministik bir algoritmaya gidebilir veya biraz rastgele de olabilir.
Algoritmik sanatın en eski kayıtlarının 1960’lı yıllara kadar uzandığı bilinir. Ancak bu, bir bilgisayar yerine bir çizici tarafından yürütüldüğü veya çizildiği için kesinlikle dijital sanat değildir.
Algoritmik sanatın en ünlü eserlerinden biri Jack Ox’un Ursonate’i görselleştirmesidir. (Kurt Shwitters’ın müziğinin notalarını)
Fraktal Sanat: Fraktal sanat, esasen algoritmik sanatın bir alt türüdür. Basit bir ifadeyle, bir fraktal, bir şeklin orantılı şekilde büyütülmüş veya küçültülmüş modelleriyle inşa edilmiş olan örüntülere verilen isimdir. Fraktal yapıların yaşamdaki örüntüleri sınırsız ve özgündür. Bu örüntüler biçimleri farklı, temelde fraktal yapının özelliklerini gösteren tüm sistemleri kapsamaktadır. Geçmişten günümüze fraktal örüntü, pek çok alanda ilham alınan, sayısal ifade aracı olarak kullanılan, görsel eserlere ilham kaynağı olan bir olgudur. Sanat yapıtı ve fraktal geometrinin kesişmesi, günümüzden çok önceki yıllara dayanmaktadır. Fraktal yapıların henüz kavramsal ifadesi olmadığı dönemlerde dahi, altın oran ile Fibonacci sayı dizilimin görsel yapısıyla veya fraktal yapıların çeşitli biçimleri ile çeşitli eserler üretilmiştir. Bu sanat anlayışının, geometrinin kullanılmasıyla gelişen bir sanat anlayışı olduğu görülmektedir. Bu anlayış, birçok sanatçı tarafından benimsenmiş ve plastik sanatlar kapsamında oldukça farklı yapı biçimlerinde kullanılmıştır.
Fraktallarda merak uyandıran şey, ne kadar yakınlaştırırsanız yakınlaştırın aynı örüntünün tekrarlarını görmenizdir. Bu nedenle fraktallar oluşturmak zor olabilir, değişkenlerden herhangi birinde küçük bir değişiklik kelebek etkisine yol açabilir.
Mıke Tyka, Castles In The Sky With Diamonds, 2016 (Fraktal Sanat)
Hareketsiz Görüntü: Dijital sanatın en yaygın türlerinden biridir; hem 2 boyutlu hem de 3 boyutlu hareketsiz görüntüler şeklinde olabilir. 2D hareketsiz görüntüleri, 2D geometrik modeller, matematiksel denklemler, dijital görüntüler ve benzerlerinin birleştirilmesiyle oluşturulur. 2D hareketsiz görüntüler oluşturmak için Adobe Illustrator, Flash ve diğer hazır yazılımları kullanabilir.
3D hareketsiz görüntülerinde ise görüntülerin oluşturulması için saklanan geometrik verilerin, 3D tasarımları kullanılarak oluşturulur. 3D hareketsiz görüntüler en yaygın olarak bilgisayar animasyonu ve video oyunu grafikleri için kullanılır. 3D bilgisayar grafikleri oluşturma süreci üç bölüme ayrılabilir:
a) Bir nesnenin şeklinin, bilgisayar modelinin oluşturulduğu modelleme.
b) Alanın belirlenmesi ve çeşitli nesnelerin yerleştirilmesi.
c) Görüntünün yüzey tipine, ışık yerleşimine ve diğer niteliklere göre oluşturulan işlem.
Pablo Alfieri (Hareketsiz Görüntü)
Bilgisayar Tabanlı İmgeleme (Computer Generated Imagery olan CGI teknolojisi): Kısaca bilgisayar yardımı ile ortaya çıkarılan her bir görüntü de denilebilir. Bilgisayarda hazırlanan tüm efektlerin filmlere aktarılmasını sağlar; bu sayede sadece çekilen görüntüler ile çizilen resimler ve grafikler bir arada kullanılabilir. Günümüzde pek çok popüler bilim kurgu, aksiyon ya da macera filmlerinde kullanılır. Bu filmleri izlerken izleyicilerin, içinde kaybolmasını ve kendini akışa bırakmasını sağlar. Yani bir çeşit hipnotize etme efektinin etkin kullanılmasıdır da denilebilir.
Matrix Filmi (CGI)
Dijital Sanatın Türleri Nelerdir?
Vektör Art : Vektör, görüntülerin depolandığı bir formattır ve ayrıca bu formatı kullanan bir dijital sanat türüdür. Vektör boyamada tüm çizgileri ve şekiller geometrik formüller olarak kullanılır.. Bunun yanında çevirme, gölge oluşturma, gruplama, saydamlaştırma, renk değiştirme vb. gibi detaylar tek tıklama ile çözümlenebilir. Vektör resimleri, netliklerini kaybetme endişesi duymadan büyütebilir.
Raster Art : Raster, Vector gibi bir görüntü depolama biçimidir ve bu formatı kullanan bir dijital boyama türüdür. Bitmap veya grid boyama olarak da bilinir ve tuval üzerine geleneksel sanatın en yakın alternatifidir. Her renk ve çizgi, dijital tuval üzerine piksel piksel (dijital göstergelerde görüntünün elde edilmesini sağlayan, kontrol edilebilen en küçük birimi) kaydedilir.
Fiziksel bir sanat eserinin dijital kopyası olup, orijinal bir resmin tüm özellikleri tek tek vuruş şeklinde dijital olarak işlenir. Raster boyama ile yaşadığımız tek dezavantaj, büyütülemez olmasıdır.
Jessica Mina, Seashore (Raster Boyama)
Pixel Art: Adından da anlaşılacağı gibi, piksel düzeyinde görüntülerin dijital olarak oluşturulmasını içerir. Bilmiyor olabilirsiniz, ancak piksel sanatıyla en az bir kez karşılaşma ihtimaliniz olmuştur. Zira video oyunlarının ve bilgisayar oyunlarının çoğu piksel sanatına dayanır. Ve bugün neredeyse tüm mobil oyunlar bunu kullanıyor. Piksel sanatı genel olarak izometrik ve izometrik olmayan olarak sınıflandırılabilir. Piksel sanatı oluşturmak için Pixen ve Krita gibi özel yazılımları kullanmanızı öneririz.
Entegre Art: Aynı resim için farklı yazılımların kullanımı veya hibrit resimlerin oluşturulmasına denir. Böylelikle sanatçılar, çeşitli sanat formlarını dijital olarak entegre etmek için görünüşte sonsuz sayıda seçeneğe sahip olur. Entegre Art’ı oluşturmak için ArtRage gibi özel yazılımlar kullanmanızı öneririz. En yaygın kombinasyonlardan bazıları şunlardır:
Vektör ve Raster boyama
Manuel ve bilgisayar tarafından oluşturulan vektörler
Fotoğraf ve raster veya vektör boyama
Pixel Art (mbuch.weebly.com)
Fotoğraf Art : Adından da anlaşılacağı gibi bir fotoğrafı başlangıç noktası olarak kullanarak bir resim oluşturmayı içerir. Fotoğraf boyamayı deneyimlemek isterseniz, geleneksel fotoğraf geliştirmenin geleneksel karanlık oda tekniklerinin ötesine geçmeniz gerekir.
Fotoğraf boyamada, fotoğraflardan ilham alan tablolara daha fazla ayrıntı ve ifade ekleyebilmek için boya ve görüntü düzenleme yazılımı bir arada kullanılır. Fotoğraf boyamayı resimde ki foto-gerçekçilike benzetebiliriz. Fotoğraf boyamaya, Corel Painter ve Adobe Photoshop gibi yaygın olarak kullanılan yazılımları kullanarak başlayabilirsiniz.
Fotoğraf Boyama (topcoat by Breathıng Color): Picasso’nun Portrait of Olga In An Armchair, 1917-18 adlı resmi sağda; fotoğraf boyama tekniği ile yapılan uygulama ise solda
Dijital Kolaj: Dijital Kolaj, herhangi bir standart boyama veya görüntü düzenleme yazılımı kullanılarak oluşturulabilen yaygın ve basit bir dijital sanat türüdür. Çeşitli kaynaklardan gelen görüntüleri bir kolajda birleştirme tekniğidir.
Fotoğrafların fiziksel basılı kopyalarıyla kolaj oluşturmak her zaman yaygın olsa da, dijital kolaj dijital araçların kullanılmasını gerektirir. Bu yaratıcı süreç bilgisayarda gerçekleşir. Dijital kolajlar oluşturmak için en yaygın kullanılan uygulamalardan biri, 2016 yılında kullanımdan kaldırılmadan önce Google’ın Picasa’sıydı.
Dijital Kolaj
Dijital Fotoğrafçılık: Dijital Fotoğrafçılık, günümüzde belki de en yaygın kullanılan dijital sanat türüdür. Fotoğraflar çekildikten sonra bilgisayara aktarılır. Sonuçları değiştirmek ve ince ayar yapmak için özel efektler ve görüntü düzenleme yazılımı kullanabilirsiniz. Dijital kameraları çalıştırmak bir öğrenme eğrisi içerir ve bu sanatta daha iyi olmak için biraz pratiğe ihtiyacınız olabilir!
Kaynak
12 Mind-Blowing Digital Art Styles for Your Home or Office, , Glıtch Sanatı, Güzel Sanatlar Alanında Akademik Çalışmalar, Generatif Sanat Kavramı Ve Görsel Sanatlarda Sayısal Yaratıcılık, Dijital Sanat Uygulamaları Üzerine Bir İnceleme. , Dijital Sanat. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
