Pulitzer Ödülü, New York’taki Columbia Üniversitesi tarafından gazetecilik, edebiyat ve müzik gibi 21 farklı kategoride verilen prestijli bir ödüldür. Amerika’nın en büyük ve prestijli ödül kabul edilen Pulitzer Ödülü, 19. yüzyılda Musevi kökenli Macar asıllı Joseph Pulitzer adlı bir gazeteci tarafından kuruldu.
Pulitzer Ödülü’ne layık görülmüş ve hikayeleriyle sizi derinden etkileyecek fotoğrafları derledik.
1. John L. Gaunt (1924 – 2007)
Denizde Trajedi – 1955
John L. Gaunt tarafından çekilen ve Los Angeles Times tarafından Denizde Trajedi olarak isimlendirilen fotoğrafta genç bir çift küçük oğullarını sadece birkaç dakika önce öfkeli deniz dalgalarına teslim etmişti. Bu fotoğraf, 1955 yılı Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’nü John L.Gaunt’a kazandırdı.
2. William C. Beall (1911 – 2004)
İnanç ve Güven – 1958
İnanç ve Güven isimli çalışmasıyla Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’ne 1958 yılında sahip olan William C. Beall, bir geçit töreni hakkında fotoğraflar çekmek için bölgedeydi. Washington Daily News adına çalışan Beall törenin başlamasını beklerken sokağın halini fotoğraflamaya başladı. Bu sırada küçük bir çocuk geçidi daha rahat izleyebilmek için güvenli bölgenin dışına çıkarak, bir adım fazladan attı. Geçit alanının güvenliği sağlayan polis memuru küçük çocuğu uyarmak için eğildi ve saygılı bir ifade ile güvenliği için daha geride durması gerektiğini hatırlattı. Polis ile halk arasında çok şiddetli çatışmaların yaşandığı bir dönemde Amerikan basını tarafından ihtiyaç duyulan şefkatli polis pozu, Washington Daily News yayınları tarafından basılarak William C. Beall’e 1958 yılında Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’nü getirdi.
3. Andrew Lopez (1910 – 1986)
Son Dua – 1960
Andrew Lopez’e 1960 yılı Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’nü getiren Son Dua isimli fotoğraf kanlı bir iç savaş hesaplaşması sırasında objektiflere takıldı. 1933 yılında Çavuşlar Ayaklanması olarak bilinen askeri operasyon ile Küba’yı tamamen ele geçirerek Amerika Birleşik Devletleri ülke yönetimine el koyduklarında seçtikleri başkan temsilcisi Fulgencio Batista idi. 1958 yılında Fidel Castro öncülüğündeki devrimciler birçok noktada hükümet askerlerini mağlup ederek, Fulgencio Batista hükümetine son verdiler. İşte o günlerde bölgede bulunan Andrew Lopez devrimci askerlerin arasına katılmıştı. Fidel Castro askerlerini kötü göstermek için elinden geleni yapan Amerikan basını, devrimci askerlerin vicdansızlığı anlatan bu fotoğrafa biraz da siyasal sebeplerden ötürü 1960’ta Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’nü verdi. Fulgencio Batista destekçisi bir asker devrimci subaylar tarafından infaz edilmeden önce bir din adamı ile beraber son duasını ediyor.
4. Héctor Rondón Lovera (1933 – 1984)
La Ayuda Del Padre (Papa’nın Yardımı), Venezuela – 1962
El Porteñazo olarak anılan, 2 Haziran 1962’de başlayıp 400’den fazla ölü ve 700 yaralı ile 6 Haziran’da sona eren askeri isyan Venezuela’da zor günlerin geçmesine neden oldu. İsyancı ordu güçleri ve statükoyu destekleyen ordu kuvvetleri arasında çatışmalar başlamış, şehirler el değiştirir vaziyete gelmişti. İsyancıların kalesi olarak görülen Solano bölgesinin düşüşü ile isyan tamamen bastırıldı. İsyan sürerken yaralı bir asker papaza sarılarak son anlarını huzur içinde geçirmeye çalışıyordu. Bu anı fotoğraflayan Héctor Rondón, 1963 yılında Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’nü kazandı.
5. Horst Faas (1933 – 2012)
Neden – 1965
Vietnam’da çekişmeler çatışmalara dönüşmüştü. Kısa süre sonra ikiyi bölünen ülkede çatışmalar cephe savaşları halini aldı. Komünist ideolojiye güvenenler üstünlüğü elde edince Amerika Birleşik Devletleri Vietnam’a müdahalede bulundu. İki kutupta kendi taraftarı olan devletlerden gelen yardım ile destekleniyordu. Çatışmalar artıkça cephe iyice genişledi. Toplam 3 milyon sivilin ve 2 milyon askerin öldüğü savaş boyunca bölgede bir çok gazeteci görev yaptı. Bunlardan biri de Associated Press adına çalışan Alman asıllı Horst Faas idi. Sıcak çatışmaların yaşandığı bölgede bir baba ölen çocuğunu askerlere gösterip sadece neden diye soruyor. Bu anı fotoğraflayan Horst Faas, 1965 yılında Why isimli çalışmasıyla Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’ne layık görüldü.
6. Rocco Morabito (1920 – 2009)
Hayat Öpücüğü – 1967
Fotoğrafta gördüğümüz kişiler elektrik işçileri Randall Champion ve J. D. Thompson. İkili rutin bakımlarını gerçekleştirirken Randall Champion yanlışlıkla bir elektrik teline dokunuyor ve vücudundan tam 4000 volt akım geçiyor. Güvenlik kemeri sayesinde direkte asılı kalan Champion’a takım arkadaşı kalp masajı yapamıyor ama hayat öpücüğü veriyor. Nabzı atmaya başlayan ve hemen aşağıya indirilen Champion hastanede gördüğü tedavi sonrası sapasağlam hayatına devam ediyor. Hayat Öpücüğü adlı fotoğraf Rocco Morabito’ya 1967 yılında Pulitzer Ödülü’nü kazandırdı.
7. Stanley Forman (1945 – )
The Soiling of Old Glory (Eski Görkemin Kirlenmesi) – 1976
Amerikan otobüslerinde ırk ayrımının kaldırılması 1965’te gerçekleşti, ancak sular 70’lerin sonuna kadar durulmadı. Burada siyahi bir avukat ve insan hakları aktivistinin ırkçı bir Amerikalı genç tarafından bayrakla saldırıya uğradığını görüyoruz. Stanley Forman’a 1976 yılında The Soiling of Old Glory adlı fotoğraf Pulitzer Ödülü’nü getirdi.
8. Earle Bunker (1912 – 1975)
Homecoming (Eve Dönüş) – 1944
1943 yılında Omaha, Nebraska’ya elli kilometre uzakta yer alan 1100 nüfuslu küçük Villisca kasabası tatlı bir heyecan ile güne merhaba demişti. Kuzey Afrika’da panzer taburlarına karşı savaşarak yararlılıklar gösterip, Amerika Birleşik Devletleri tarafından Üstün Hizmet madalyası ile onurlandırılmış olan Yarbay Robert Moore 16 ay sonra tren yolu ile evine, ailesine dönüyordu.
Robert Moore’un ailesi ve arkadaşları tren garında ona karşılamak için yerlerini aldılar. 14 Temmuz günü gelmesi gereken tren 24 saat gecikmeli olarak 15 Temmuz 1943 tarihinde gara ulaştı. 24 saatten fazla süre garda gelişini bekleyen ailesinin ve arkadaşlarının yanında Earle Bunker fotoğraf makinesi ile Omaha World-Herald yayınları adına hazır bekliyordu. Yarbay Robert Moore trenden indi, onu karşılayan kızı, babasının kucağına atladığı sırada Earle Bunker’de deklanşöre dokundu. Savaş sonrasında unutulmaz bir Amerikan mirası haline gelen kare, cephede bulunan askerler için umut oldu. Birçok aile cephedeki askerlere fotoğrafın basılmış olduğu gazeteyi göndererek umut vermeye çalıştı. Earle Bunker Homecoming başlıklı fotoğrafı ile 1944 yılında Pulitzer Fotoğrafçılık Ödülü’nü Frank Filan ile paylaştı.
9. Oded Balilty (1979 – )
Lone Jewish Woman (Yalnız Yahudi Kadın) – 2006
Onlarca polisin tek başına yüklendiği bu kadın aslında Amona West Bank’teki binlerce Yahudi yerleşimciden biri. İsrail hükümeti yeni yerleşimcileri kendi istediği yerlere gönderebilmek için elindeki bütün gücü fotoğraftaki kadında olduğu gibi kullanıyor. Yerinden yurdundan olan Filistinli kardeşlerini en iyi bu kadın anlıyordur herhalde. Lone Jewish Woman adlı fotoğraf 2006 yılında Oded Balilty’e Pulitzer Ödülü’nü kazandırdı.
10. Stanley J. Forman (1945 – )
Fire Escape Collapse (Yangın Merdiveninin Yıkılışı) – 1975
22 Temmuz 1975 tarihinde ABD Boston’da Stanley J. Forman isimli gazeteci, polis radyosunu dinlerken şunu duydu: Marlborough Caddesi’nde yangın. Hemen olay yerine gitti. Resimdeki Diana Bryant ve küçük kız Tiare Jones, itfaiyecilerden yardım bekliyorlardı. Forman’da elindeki makineyle olayı takip ederken, Bob O’Neil adlı itfaiyeci de yangın merdivenine kadar ulaşmış, kamyondan gelecek merdiveni bekliyordu. Fakat merdivenin çok da yaklaştığı sırada içerdeki alevler arttı ve yangın merdiveni daha fazla dayanmadı. Bu esnada Forman bu kareyi çekti. Diana Bryant yere düşer düşmez hayatını kaybetti. Küçük kız ise yaşadı. O’Neil ise kahramanca bir efor sergilemesine rağmen, iki hayatı da birden kurtarmasına ramak kaldığı için çok üzüldüğünü söyledi. Fire Escape Collapse adlı bu fotoğraf ise Stanley J. Forman’a Pulitzer Ödülü kazandırdı. Bu fotoğraf yıllarca güvenlik kampanyalarında kullanıldı.
11. John Filo (1948 – )
Mary Ann Vecchio – 1970
1970’te, ABD’deki Kent State Üniversitesi’ndeki Vietnam Savaşı karşıtı gösteriler sırasında Ulusal Muhafızlar’ın göstericilere ateş açması sonucu 4 kişi ölür, 9 kişi yaralanır. Okulun foto muhabirliği bölümü öğrencilerinden John Filo, vurulmuş bir öğrencinin yanında diz çökmüş çığlık atan Mary Ann Vecchio’nun fotoğrafını çeker. Fotoğraf Pulitzer’e layık görülür, ancak karenin aslı bu değildir.
Bilinmeyen bir fotoğraf editörü (!) çığlık atan kızın başına saplanmış gibi duran çit direğini fotoğraftan silmiştir. Günümüzde normal sayılan ancak dönemin basın ahlak ilkelerine aykırı olan bu işlem nedeniyle Filo oldukça eleştirilir.
12. Robin Lee Hood (1944 – )
Eddie Robinson yağmurdan çocuğunu korurken – 1976
1976 baharında,Vietnam Savaşı bitti. Ama etkileri bazı hayatlar için hiç bitmedi. Robin Lee Hood, Vietnam’a bir ordu bilgi memuru olarak gitti ve bir fotoğrafçı olarak geri geldi. Eddie Robinson da, Vietnam’da görev yaptı. Ama savaş onun bacaklarını aldı. ABD Tennessee Eyaleti Chattanooga şehrinde, Silahlı Kuvvetler Günü Geçit Töreni’nde 15 Mayıs 1976’da Hood, Chattanooga Time Free Press ajansı için fotoğraf çekerken görür onu: Robinson, tekerlekli sandalyesinde yağan yağmurdan çocuğunu yağmurluğuyla korurken. 1977’de Robin Lee Hood’a Pulitzer’i getirir fotoğraf.
13. Brian Lanker (1947 – 2011)
Moment of Life (Hayatın Anı) – 1973
Fotoğraflar acı olayların yanında mutlu olayları da yakalar. Orta Amerika’da Kansas’ta Topeka’da uygulanan çok yaygın olmayan Lamaze yöntemiyle doğum yapan kadın. Yöntem bir hamileyi, duygusal ve bedensel yönden bilinçli bir şekilde doğuma hazırlamaktır, böylece doğuma, korku yerine tatlı bir heyecan ve neşeyle yaklaşır. Daha sonra biten bir evlilikten dünyaya gelen bebek. Moment of Life isimli fotoğraf 1973 yılında Brian Lanker’e Pulitzer kazandırdı.
14. Jahangir Razmi (1947 – )
Firing Squad in Iran (İran’daki İdam Mangası) – 1979
İran’da 1979’da çekilen ve 1980 Pulitzer Ödülü’ne layık görülen ünlü idam mangası fotoğrafının, İranlı foto muhabiri Razmi’nin olduğu ortaya çıktı ve 27 yıl sonra kendisine resmen Pulitzer Ödülü verileceği açıklandı. Aktüalite dalında 1980 Pulitzer ödülü verilen ve 11 mahkumun idam mangası tarafından kurşuna dizilmesini gösteren fotoğrafı kimin çektiği uzun zaman gizli kalmıştı.
Fotoğrafı İranlı Razmi’nin çektiğiyse 2006 yılında Wall Street Journal tarafından ortaya çıkarıldı. Ağustos 1979’da bir İran gazetesinde yayımlanan fotoğrafın sahibi Razmi’nin, güvenlik gerekçesiyle adını gizli tutmayı seçtiği belirtiliyor. Pulitzer Komitesi’nden Sig Gissler, “O dönemde ilk kez adı açıklanmayan biri tarafından çekilen bir fotoğrafa ödül vermiş ve günün birinde kimin çektiğinin ortaya çıkmasını umut etmiştik” dedi. Gissler, bunca yıl sonra ünlü fotoğrafı çeken kişinin kimliğinin ortaya çıkmasına sevindiklerini söyledi. Razmi, sertifikasını ve 10 bin dolarlık para ödülünü Mayıs 2007’de yeni Pulitzer Ödülü sahipleriyle birlikte aldı.
15. Stan Grossfeld (1951 – )
Ethiopian Famine (Etiyopya’daki Kıtlık) – 1984
Fotoğraf 1984 yılında Etiyopya’daki kıtlığı gözler önüne sermektedir. Yaklaşık bir milyon kişinin ölümüne neden olmuştur. Kıtlık içerisinde, çocuğunun karnını doyuramıyor, ama çocuğunu sevgisiyle kuşatan, yumuşak bakışlarıyla ona bakan güzel anne… Ethiopian Famine adlı fotoğrafla Stan Grossfeld 1985 yılında Pulitzer’in sahibi olur.
