Yapıldığı dönemde çoğu zaman garipsenmesine, hatta kaygı uyandırmasına rağmen, Leonardo da Vinci’nin makineleri ve çizimlerinin yıllar sonra gerçekleştiğini görüyoruz. Bu da Leonardo’yu bilimkurgunun babası yapıyor bir nevi.
Sizin için Leonardo da Vinci’nin tasarladığı makineleri derledik.
1. Zırhlı Araç
Leonardo’nun günümüze kadar gelen tasarım çalışmaları arasında günümüz tanklarının atası sayılabilecek zırhlı araç çizimlerine de rastlanmıştır. Leonardo, kabuğu konik biçimde ve ayakları yerine tekerlekleri olan kaplumbağa benzeri bir araç tasarlamıştır. Askeri amaçlı kullanımı öngörülen aracın dışı zırh kaplıdır ve yanlarındaki namlulardan düşmana ateş açılmaktadır. Aracı hareket ettiren dört adet çark dişli olup, kranklar aracılığıyla dönen dört tane fener pinyonunun meydana getirdiği hareket iletme mekanizmasına geçer ve araç hareket eder.
Araç, sekiz kişi tarafından çalıştırılmaktadır. Ateş açılacak hedefin seçimini, aracın üst bölümünde (günümüz tanklarında taret denilen bölme) açılan deliklerden, tüm cepheyi gözleyebilen bir nişancı üstlenir ve alt bölümdekilere hangi namludan ateş açılması gerektiğini bildirir.
2. Çadır Paraşüt
Leonardo’nun tasarladığı paraşüt, ara tabanlı bir piramit şeklindedir. Deliksiz “kalın yün kumaştan yapma bir çadır” diye tarif ettiği büyük bir bez kullanılması öngörülmüştür. Ölçüleri 12 kulaç (aşağı yukarı 7.20 metre) uzunluk ve 12 kulaç yükseklik şeklinde tasarlanmıştır.
Leonardo bu paraşütü kullanan bir insanın, yüksek bir yerden aşağıya atlayabileceği ve yaralanmayacağı kanaatindedir. Bu tasarısı, Leonardo’nun havanın bir kaldırma gücü olarak işlevini çok iyi kavradığını ve ondan günümüzdeki işlevinden farklı bir şekilde bir uçuş aracı olarak yararlanmanın yollarını bulmaya çalıştığını ortaya koymaktadır.
3. Bilyeli Rulman
Leonardo’nun geliştirdiği rulman tekniği, bilyeli rulmanlarla ilgili çizimleri özellikle dikkati çeker. Bir teknik ressam ustalığıyla çizilen bilyeli rulman tasarısı modern makine sanayiinde sürtünmeyi azaltmak amacıyla yaygın bir kullanımı olan bilyeli rulmanın atası niteliğindedir.
Leonardo’nun öngördüğü sistem, sekiz bilye ve yanları bilyelerle tam teması sağlamak üzere iç bükey sekiz milden oluşmaktadır. Bilyeler her yöne serbestçe dönebilirken, her mil sadece kendi ekseni çevresinde dönmektedir. Leonardo’nun bilyeli rulmanları bağımsız olarak gösteren çizimlerinin yanı sıra, bu rulmanları çeşitli makinelere takılı halde gösteren çizimleri de vardır.
4. Makine İnsan
Leonardo’nun en çarpıcı tasarımlarından biri de halat ve makara sistemi vasıtasıyla hareket eden “insan benzeri makine” idi (günümüzün robotu). Leonardo insanın anatomik yapısından hareketle, onun mekanik bir karşılığını çizmiş ve insanın organlarını hareket ettirişini, mekanik parçalarla gerçekleştirmeye çalışmıştı. Ama sinirler ve kasların işlevini Leonardo’nun tasarımında halatlar ve zincirler üstleniyordu.
Halatların sıkılması veya gevşetilmesi, mekanik kol ve bacakların oynatılmasını, bükülüp gevşetilmesini sağlıyordu. Makinenin dış görünüşü ise, zırhlı bir savaşçıya benzemekteydi. Leonardo’nun bu makineyi Milano dükünün isteği üzerine saray kutlamalarında kullanmak üzere yaptığı düşünülür.
5. Hidrolik Testere
Su kuvvetinin bir sistemi beslemesi yoluyla çalışan hidrolik testere, hem ağaç kütüğünü hizar üstünde ilerletiyor hem de kütüğü diklemesine dört testereyle beş parçaya bölüyor.
6. Makineli Tüfek
Leonardo’nun yaşadığı yıllarda tüfek kullanılan bir silahtı. Ancak, o dönem yay ve ok daha kullanışlı ve verimliydi. Tüfekleri doldurmak için 2 kişi gerekiyordu ve iki ateş arası 10 dakika zaman alıyordu. Bunun sebebi, tüfeklerin çalışma prensibi olan barutu doldurma, mermiyi koyma, silahı sıkıştırma ve fitili yakma işlemlerinin art arda yapılmak zorunda olmasıydı.
Leonardo, bu vakit kaybını önlemek için makineli tüfeklere benzer bir çözüm buldu. Tasarım ve tüfek doldurma prensibi yine aynı şekilde çalışıyordu. Ancak, bir düzine namluyu ateşleyen tek bir mekanizma vardı. Doğal olarak, tek bir silahtan yeniden doldurma gerekmeden çok fazla sayıda mermi çıkabiliyordu.
7. Kanat Makinesi
Çizimleri yaklaşık 1487-1490 yılları arasında yapılmış olan kanat makinesi, Leonardo’nun uçan bir makine yapma amacında olduğunu ispatlar niteliktedir.
8. Araba
Leonardo, 1478 yılı civarında dünyanın bilinen ilk kendinden tahrikli aracının modelini çizmiştir. Çok kompleks bir mekanizması olup, önceden programlanan bir yolda gidebilmektedir. Ayrıca, diferansiyel benzeri bir mekanizması da vardır.
9. Helikopter
Günümüzde önemli bir ulaşım aracı olan helikopterlerin ilk tasarımları Leonardo’ya aittir. Çalışma prensibini anlatırken bu aracın hava akımını kullanarak uçabileceğini belirtmiştir. Pervanaleri çalıştıraiblmek için ise bisiklete benzer bir mekanizmanın kullanılabileceğini belirtmiştir.
10. Köprü
Leonardo bu köprüyü Cesare Borgia için çalışırken yapmıştır. Cesare Borgia Leonardo’yu askeri mühendis olarak işe almıştır. Leonardo’nun bu süreç içerisinde tasarladığı ürünlerden biri de bu köprüdür.
Tasarım, basitliği ve dehası ile öne çıkmaktadır. Herhangi bir ip veya çivi kullanılmayan sadece birbirine geçen odunlardan oluşan ve ek bir desteğe ihtiyaç duymadan kendi kendini ayakta tutabilen bir köprüdür. Köprünün yapımı için sadece balta ile gerekli şekillerde odunlar kırılması gerekmektedir.
Kaynak: Popüler Tarih Dergisi Sayı 75-76
Yorum Yap