Gelenekçi sanat anlayışına ilk sert tepkinin Dada ile geldiğini biliyoruz. Pop Art da Dada ve Soyut Dışavurumculuğa bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Pop Art, Amerika ve İngiltere’ de aynı zamanlarda birbirinden bağımsız olarak ortaya çıkmadan önce kitle iletişim araçları ve diğer etkiler bu ortamı hazırlamıştı.
Pop Art’ın özü kitle iletişim araçlarının katkısıyla oluşmuştur. Başka hiçbir sanat akımında görülmemiş bir katılımla bu sanatın geniş halk kitlelerine yayılmasına neden olmuştur. Pop Art’ı kısaca özetlersek, malzemesini gündelik nesnelerden alan, hayatı bir anlamda hammadde gibi işleyen, adı üstünde popüler olanın sanata dönüşmesini ifade ediyor.
Women and Produce Truck, 1946
Living Room, 1948
20. yüzyıl sanatına estetik açıdan farklı bir yorum getiren Pop Art’ın ikonik figürlerinden biri olan Andy Warhol (asıl adı Andrew Warhola) Slovakya göçmeni fakir bir çiftçi ailesinin çocuğu olarak 1928 yılında Pittsburgh’ta doğdu. Bu kentte grafik eğitimi aldıktan sonra, vefatına kadar hiç ayrılmayacağı New York’a taşındı. İllüstratör olarak New York’ta tanınınca adını Andy Warhol olarak değiştirdi.
Two Blue Kittens, 1954
The Autobiography of Alice B. Shoe, 1955
1950’lerde Andy Warhol yaşamını illüstratör olarak kazanırken bir anlamda sanat ortamının içinde de sayılırdı. Warhol çok az konuşan, içe dönük bir kişiliğe sahipti. 1952’de Amerikalı romancı, öykü ve oyun yazarı Truman Capote “O yaşamında gördüğüm en yalnız insandır” der. Warhol’un görünümünü aykırı yapan, kişiliğini etkileyen bir neden de 24 yaşındayken dökülen saçlarıydı. Kelliğini kapatmak için yapay görünen, gri peruk kullanmaya başlar.
Andy Warhol’un en büyük arzusu dünya çapında bir yıldız ve milyoner olmaktı. Her zaman Hollywood yıldızlarına özendi. 1969’da aylık bir magazin dergisinde film yıldızlarıyla görüşmeler yaparak bu duygusunu bir anlamda gidermeye çalışıyordu. Tasarımcı olarak kısa sürede kendini kabul ettirmeyi başardıysa da, sanatçı olarak kullandığı serigrafi tekniğiyle yaptığı resimlerin (Campbell’s çorbaları, Elvis, Monroe, James Dean ve Jackie Kennedy portreleri gibi) kabul görmesi 1960’ları buldu.
Campbell’s Soup Cans (Campbell’in Çorba Konserveleri), 1962
Andy Warhol, sanatında seri üretimin, seri üretim nesnelerinin sıkça kullanıldığı bir sanat türünü kullanıyordu. Ünlü Campbell Çorba Konserveleri reklam çalışmasında da bu tarzı kullanmıştır. 1962 yılında yaptığı bu eserinde de Campbell Çorba Konservesi’nin 32 farklı versiyonuna yer vermiştir. Böyle bir yaratım tüm dünyayı şaşırtır. Şaşırtıcı olmasının sebebi, her süpermarkette bulunabilen bu nesnenin, Warhol tarafında sanat konusu olarak ele alınabilmesidir.
Elvis I & Elvis II, 1963
Jackie, 1964
Turquoise Marilyn, 1964
Andy Warhol tam bir ana kuzusuydu. Annesi Julia Warhola, sanat yapması konusunda onu ilk teşvik eden kişiydi. 1952 yılında Julia Warhola, oğlunun yanında yaşamak için New York’a taşındı, Warhol, annesi ve bir sürü kedisiyle yaşadı. Annesi, Andy Warhol’un resimlerine hep katkıda bulunur, ona fikriler verirdi. Hatta bazı eserlerine Andy’nin imzasını atardı. Anne oğul, 1971 yılına annesinin vefat etmesine kadar birlikte yaşadılar.
Flowers, 1964
Çalışmalarında çizim, boyama, baskı resim tekniği, serigrafi, heykel, video ve müzikten yararlandı. 1962’de gümüş rengine boyadığı Factory (fabrika) ismini verdiği atölyesinde film tekniğiyle denemelere başlayan sanatçı, 1965’ten itibaren New York sanat ortamının gündemini belirleyen figürlerden biri oldu. Fabrika, asistanlarıyla birlikte üretimini gerçekleştirdiği bir üretim merkezi haline geldi ve kısa zamanda dönemin sanatçıları ve sanatla ilgilenen kişilerin buluşma yeri oldu.
Onun olağanüstü etkili sansasyonlar yaratan etkinliklerinde, underground film, yayıncılık (dedikodu ağırlıklı Interview adlı dergi) ve pop müzik (The Velvet Underground Grubu ile) alanlarında dönemin birçok önemli sanatçısıyla, pop yıldızıyla birlikte çalışması, etkisini bugün bile koruyan bir kült sanatçı kimliğinin oluşmasında etkili oldu.
Venere Dopo Botticelli, 1966
1967’de kapağındaki Andy Warhol tasarımı muz resmi ile bilinen The Velvet Underground & Nico albümü piyasaya çıktı.
1968 yılında feminist Valerie Solanas tarafından Fabrika’da tabancayla vurulur, ağır yaralanan Warhol, 8 hafta hastanede yatmak zorunda kalır. Solanas, Warhol’un bir zamanlar çevresindeki kalabalığın bir üyesiydi, filmlerinde bile rol almıştı. Aseksüalitesi ile bilinen Warhol da onunla aynı fikirdeydi. Solanas dünya feministlerinin el kitabı olan SCUM Manifestosu’nu yayımlarken, Warhol’u Erkek Doğrama Cemiyeti’nin erkek yardımcısı, yapmaya hazırlanıyordu. Ama o Warhol’u vurdu. Olayın arkasında yatan nedenler çeşitliydi. Kendi ifadesine göre daha önce kendisine bıraktığı bir senaryoyu kaybettiği için vurmuştu onu. SCUM Manifestosu, bu saldırı olayından hemen sonra yayımlandı. Solanas’ın hayatı bir süre önce Mary Harron’ın I Shot Andy Warhol (Andy Warhol’u Vurdum) adlı filmine konu oldu.
Drag Queen, 1975
Warhol’un, takma adı Drella idi. Dracula ve Cindirella’nın karışımı olan bu öteki benliğini, bir drag queen olarak resmetmişti.
Grevy’s Zebra Year, 1983
Ingrid Bergman With Hat, 1983
Kiku, 1983
Audrey Hepburn and Cat, Breakfast at Tiffany’s
Warhol, bu yıllarda polaroid kamera ile çektiği fotoğraflardan yararlanarak yaptığı portreleri, popüler kültüre ait imgeleriyle kendisini ikonalaştırarak, müzik, film, tasarım gibi alanları da içine alan bir etki çemberi yaratmayı başardı.
Ryuichi Sakamoto, 1983
Mesleği gereği her zaman nesnelerin dış görünüşüyle ilgilendi. İyi bir gazete okuyucusuydu. Ancak gazete ve dergilerde ilgisini çeken konular kazalar, suçlar ve ünlülerle ilgili bölümlerdi. Fikirlerin, insanlar ve olayların metalaştırıldığı maddi bir dünyada Warhol, çoğaltma ve yeniden üretme teknikleri ile her şeyi nesne statüsüne indirgeyerek, içerik ve formu önemsizleştirdi. Popüler, fani, harcanabilen, düşük maliyetli, seri imal edilen, genç, hazır cevap, hileli ve büyüleyici bir sanat üretti. Çok konuşulan ve tartışılan “Herkes bir gün 15 dakikalığına ünlü olacaktır.” sözü ile sanatın filozofu ve popun kralı olarak 20. yüzyıla damgasını vurdu.
Andy Warhol, 1985’te Commodore firmasının piyasaya sürdüğü Amiga 1000 bilgisayarının reklam yüzlerinden biriydi. Warhol’un Amiga’da yaptığı 12 adet çizim, 2014 yılında yayımlandı.
The Last Supper, 1986
22 Şubat 1987’de Son Akşam Yemeği adlı çalışmasını bitirdiğinde safra kesesi ameliyatı sonrası geçirdiği kalp krizi nedeniyle 59 yaşında hayatını kaybetti. 1994 yılında Pittsburgh’da açılan Andy Warhol Müzesi, Warhol’un kişisel arşivi ve zaman kapsülleri dahil yaklaşık 12 bin esere ev sahipliği yapmaktadır. Ayrıca Slovakya’da da bir Andy Warhol Müzesi bulunuyor.
Kaynak
Andy Warhol, Andy Warhol – Pera Müzesi’nde, Pop Sanat ve Andy Warhol
Yorum Yap