Turgut Uyar, Nazım Hikmet, Behçet Necatigil başta olmak üzere Türk Edebiyatı’nın önemli şairlerinin sağlık üzerine şiirlerini derledik.
1. Sürgün Alayında, Arif Damar
Akşamları yorgun, hasta ve kalbi kırılmış
Uzanıp yatıyorum ot yatağıma.
Ve aklıma getirmeden
Ertesi gün tekrarını aynı şeylerin;
Yani, ayakta tutabilmek için
kederimi belli etmemeye çalışıyorum, yüreğimde
gizlediğim adama.
William Trost Richards, After A Storm
2. Hasta, Bedii Faik
Güzel şey sıhhatli olmak
Fosur fosur cigara içmek
Yorgun geceler geçirip
Sabahleyin diri diri kalkmak
Tükürmek dağa, taşa, denize…
Ama kırmızı değil
Hasılı kardeşim, sen gibi olmak
Ben gibi değil.
William Trost Richards, Seascape With Distant Lighthouse
3. Karantina, Behçet Necatigil
Bulaşıcı hastalık
Düşünüyorlar
Nereden aldınız
Çok da uzun sürdü
Çocukluk gençlik
Kaldığınız evler
Bilinen yerler
Hangisinden aldınız
Kara yalnızlık
Olabilir diyorlar
Geçer diye çekindiklerinden
Yıllardır burdasınız
William Trost Richards, Rockaway Beach
4. Kendimce, Cahit Külebi
Yorgunsam yorgunluğum benim
Size ne benim yorgunluğumdan?
Üç beş yıl yaşadım şu dünyada
Bir gün koyup giderim.
Hastaysam hastalığım benim
Size ne benim hastalığımdan?
Başım ağırıyor zindan gibi
Çok sigara içerim.
Mahzunsam mahzunluğum benim
Size ne benim mahzunluğumdan?
Geceler boyu denizlerim var
Kapkara akan çeşmelerim
Aşıksam aşıklığım benim
Size ne benim sevdamdan?
Uzaktan kırları, denizleri
Kadınları severim.
İyisem iyiliğim benim.
Size ne benim iyiliğimden?
Bilmeyin hikayemi işte
Öyle yaşar giderim.
William Trost Richards, Tintagel
5. Doktor, Can Yücel
Çaresiz dertlere düştüm
Yok mu bunun çaresi?
Var:
Yaşamayı ölecek kadar sevmek
William Trost Richards, The Coast of Cornwall
6. Bakırköy’den Haber Var, Cemal Safi
Sensizdim kendime bir iş aradım,
Baştan savıp asabımı bozdular.
Hatırşinas dostlarıma uğradım,
Sağolsunlar müdür beye yazdılar.
Müdür bey gerçekten yufka yürekmiş,
İşim inşaatta kazma kürekmiş,
Bir sağlık raporu almam gerekmiş,
Tam teşekkül hastaneye yazdılar.
Yağışlı gözümün hazan çağı da,
Olur olmaz yerde başlar ağıda,
Sinir servisine giden kağıda,
Aklından zoru var diye yazdılar.
Bir saat anlattım tek bir buseni,
Doktorlar efsane sandılar seni,
Belki de alaya aldılar beni,
Belki palavracı diye kızdılar.
Bir ara sensizlik krizim tuttu,
Bilmem ki o anda ne olup bitti.
Hekimler heyeti havale etti,
Acil vak’a Bakırköy’e yazdılar.
Bu çağda bu sevda abes dediler,
Cezası çelikten kafes dediler,
Ben kime ne yaptım,ne istediler,
Bana bu çukuru niye kazdılar.
Burda ne sen varsın, ne de bir iş var,
Üç adım voltalık gidiş geliş var.
En ayıp sözlerle kaplı dört duvar,
Bunca küfrü kime, niye yazdılar.
Açmak için zahmet etme zarf açık,
Hala bana sevgin varsa birazcık,
Mektubumu alır almaz yola çık,
Gözyaşlarım bir acayip azdılar,
Gözyaşlarım bir acayip azdılar.
William Trost Richards, Near Atlantic City New Jersey
7. Kızamuk Ağıdı, Ceyhun Atuf Kansu
Ben, gamlı, donuk kış güneşi,
Çıplak dallarda, sessiz dinleniyordum.
Köyleri, yolları, dağı taşı
Isıtıyor, avutuyordum.
Bir köy gördüm tâ uzaktan,
Dağlar ardında kalmış, bilmezsiniz,
Kar örtmüş, göremezsiniz karanlıktan,
Yalnızlıkta üşür üşür de çaresiz,
Ben gördüm bu köyü, damlarının altında,
Çocukları kızamuk döküyor,
Gözleri, göğüsleri, yüzleri, ah bırakılmış tarla,
Gelincikler arasından öyle masum bakıyor.
Habersiz hepsi, kızamuktan ve ölümden,
Kirli yüzlerinde açan ölümden habersiz,
Ve, düşmüş bir gül oluyorlar birden,
Bebekler ölüyor, ölümden habersiz.
William Trost Richards, Coastal Landscape
8. Yorum, Fazıl Hüsnü Dağlarca
Dizin mi kireçlenmiş
Bu yolların dargınlığıdır
Sağ elin mi uyuşuyor ara sıra
Bu omzunun unutkanlığı
Gözlerin seçemiyor mu yüzünü sevdiğinin
Anılar araya girmiş demektir
Uzun boyluydun ya kısaldın mı biraz
Belki de yukarlarda umdukların yok
Yüreğin mi durdu kardeş
Bu, iş bırakımıdır sendeki minicik doğanın
William Trost Richards, Off Conanicut, Newport
9. Yeni Baştan, Melih Cevdet Anday
Tam üç ay hasta yattım,
kendimi bilmeden
ve şehrin sokaklarını,
tavlada dübeş kapısını unuttum.
sevdiğim kızın yüzünü.
şimdi ne güzel, yeni baştan
yürümeye ve sevmeye başlamak!
William Trost Richards, Sunrice Atlantic City
10. Kerem Evi, Metin Eloğlu
Ispanakta demir var
Havuçta B vitamini
Bende bir paket cigara
Tadına doyulmaz bir aşk
Bir hürriyet merakı
Üç günlük bir ömür var
Daha ölmedik yani.
William Trost Richards, Sunlight On The Shore
11. Kan, Muzaffer Tayyip Uslu
Önce öksürüverdim
Öksürüverdim hafiften
Derken ağzımdan kan geldi
Bir ikindi üstü durup dururken
Meseleyi o saat anladım
Anladım ama, iş işten geçmiş ola
Şöyle bir etrafıma baktım
Baktım ki yaşamak güzeldi hala
Mesela gökyüzü
Maviydi alabildiğince
İnsanlar dalıp gitmişti
Kendi alemine
William Trost Richards, Moonlight Reflections
12. Mesaj, Nazım Hikmet
Hastalar
Kardeşlerim
İyileşeceksiniz.
Ağrılar, sızılar dinecek
Yumuşak, ılık.
Bir yaz akşamı gibi inecek
Ağır, yeşil dalların ardından rahatlık.
Hastalar, kardeşlerim,
Biraz daha sabır, biraz daha inat.
Kapının arkasında bekleyen ölüm değil, hayat.
Kapının arkasında dünya, dünya cıvıl cıvıl
Kalkacaksınız yatağınızdan,gideceksiniz.
Tuzun, ekmeğin, güneşin tadını
yeni baştan keşfedeceksiniz.
Sararmak limon gibi, mum gibi erimek,
devrilmek kof bir çınar gibi ansızdan,
kardeşler, hastalar,
biz ne limonuz, ne mum, ne çınar.
Biz insanız çok şükür
çok şükür biliriz,
ilacımıza
umudu katmasını
yaşamak gerek diyerek
ayak direyip
dayatmasını
Hastalar,
kardeşlerim
iyileşeceksiniz
Ağrılar, sızılar dinecek,
Yumuşak, ılık bir yaz akşamı inecek,
ağır yeşil dalların ardından rahatlık.
William Trost Richards, Petit Port Bay
13. Ağzımın Tadı, Oktay Rifat Horozcu
Ağzımın tadı yoksa, hasta gibiysem,
Boğazımda düğümleniyorsa lokma,
Buluttan nem kapıyorsam, vara yoğa
Alınıyorsam, geçimsiz ve işkilli,
Yüzüm öfkeden karaya çalıyorsa,
Denize bile iştahsız bakıyorsam,
Hep bu boyu devrilesi bozuk düzen,
Bu darağacı suratlı toplum!
William Trost Richards, Nantucket
14. Ölüme Yakın, Orhan Veli Kanık
Akşamüstüne doğru, kış vakti;
Bir hasta odasının penceresinde;
Yalnız bende değil yalnızlık hali;
Deniz de karanlık, gökyüzü de;
Bir acayip, kuşların hali.
Bakma fakirmişim, kimsesizmişim;
– Akşamüstüne doğru, kış vakti –
Benim de sevdalar geçti başımdan.
Şöhretmiş, kadınmış, para hırsıymış;
Zamanla anlıyor insan dünyayı.
Oluruz diye mi üzülüyoruz?
Ne ettik, ne gördük su fani dünyada
Kötülükten gayri?
William Trost Richards, Lake Scene
15. Biraz Daha Sabır, Rıfat Ilgaz
Gözünü yıldırmasın karakış,
Altında sağlama yatağın,
Hastanede sıran var.
Ne kaldı ki şurada,
Ekim, Kasım, derken Aralık
Sabrın tükenmezse eğer,
Heybelide’sin bahara doğru.
Bilirsin can boğazdan gelir,
Senin neyine şu bakır mangal,
Çıksın çadırcılara…
Bilmem işine yarar mı artık,
Şu duvardaki palto,
Yok işte çalışmaya dermanın!
Hele otursun şu barış yerine,
Sık dişini!
Her şey düzelecek yakında,
Her şey yoluna girecek;
Doktor kapına gelecek,
İlaçlar ayağına.
Bakma kesildiğine terkosun
Şerbet akacak çeşmelerden!
Bu sıcağa kar mı dayanır,
Dirilirsin bayrama varmadan,
Kalkarsın ayağa.
Sıtmalı kızının
Doya doya öpersin yanaklarını.
Biraz daha sabır, aslanım,
Biraz daha sabır!
William Trost Richards, Lands End New Jersey Coast
16. Reçel, Sunay Akın
Gülemedim ki hiç
hasta yatağının başucunda
haberi bu yüzden
yoktur annemin
sol yanağımdaki
gamzeden
Komodinin üstündeki
ilaçların sayısı arttıkça
kutularından yaptığım
gökdelenin uzamasına
sevinirdim
Ve bilmezdim
annemin yaşantısındaki
renkliliğin yalnızca
raflarda dizili
kavanozların içindeki
reçeller olduğun
William Trost Richards, Mt Desert Maine
17. Kavşakta, Turgut Uyar
oysa ben eczaneye bir ilaç için girmiştim
sirozluyum, ya da mitral darlığım var, ülserliyim belki de
niyetim bin yıl direnmektir bu halde bile
romaymış, bizansmış, cumhuriyetmiş, bilmem neymiş, bahane
turuncu bir çiçek açarmış bir yerde akşamüzerleri
eskiden büyük adamlar geçmiş topuz gibiymiş her biri
(o koku)
hangi budala söylüyor artık bu sözleri
el ettim birisine, bir başkasına giymediğim şapkamı çıkarttım
ne dağları tanıdım, ne denizleri ne ötekiyi ne berikiyi
daha demin uyanmıştım, az önce, baktım
vakit akşam.
hayrola yunus kazım, hayrola karlı dağlar
hayrola karlı dağlar, hayrola yunus kazım
geceniz bereketli olsun, gününüz sağlam
ben geldim gittim işe yaramayan şeyler topladım
kancalı iğne, balık oltası, tabanca, bomba filan
dağ gölgesi, köşebaşı, odun ve duman
bu arada başağı tanrı bildim, mührümle onayladım
ağaçlara ve otlara çocuklar gibi baktım
kurda kozaya öyle, kalem kağıda öyle
derken bir ihanet gibi vurdu gözüme her şey
anlatamam.
ilaç milaç bok püsür.
şuramda bir şeyler var
sahiden bir şeyler var
haykırmadan anlatamam.
William Trost Richards, Coastal Scene With Sailboats
18. Kaç Kişiydik, Edip Cansever
Ve her şey
Bir yudum su içip başını yastığa koyan bir hasta gibi kaldı
Soruldu
Vakit ki neydi
Gene de
Yorgun bir şairin günebakan çiçeği
Gibi ufuklarla beslenen yüreği
Tartışılmaz bir vakitti.
Dönelim
Kaç kişiydik, şimdi pek hatırlamıyorum
Uzun uzun konuştuk bir pazartesiyi.
William Trost Richards, Coastal Landscape
19. Memeli Şiir, Ümit Yaşar Oğuzcan
Kız memesi: Gönül yarası
Kadın memesi: Elma irisi
Erkek memesi: Üzüm kurusu
Benden söylemesi
Memelerin şahı
Basur memesi
