Nisan 1 Şakalarının Tarihçesi ve Ortaya Çıkışı

Bugün 1 Nisan Şaka Günü… Gerçi dünyada ve ülkemizde yaşananlar karşısında şaka yapacak günlerde değiliz. Savaşların, cinayetlerin, çevre felaketlerinin yaşandığı bir dünyada herhangi bir şeyi kutlama fırsatı geri çevrilemez bir lüks oldu. Ve insanlar böyle özel, eğlenceli günleri kutlayıp mutlu olmak istiyor.

Biz de size bol kahkahalı bir 1 Nisan diliyoruz. Masum bir şaka hazırlamayı da, eğer şakaya maruz kalırsanız kocaman bir kahkaha atmayı da unutmayın.

Pagan kültüründe 1 Nisan’da kutlanan Fous Bayramı, günümüzün 1 Nisan kutlamalarıyla benzerlik gösterir. Antik Roma’da Hilarya adıyla kutlanan bayram da insanların birbirlerine masum şakalar yapıp eğlendiği bir gün olarak anlatılır. Hindistan’da 31 Mart’ta kutlanan Holi günü de 1 Nisan’la aynı özellikleri taşır.

Nisan 1’in tarihi hakkında her kültürde farklı bir efsane bulunur. Ama en kabul edileni ve bilineni Fransa’ya ait olanıdır. Fransızlar bu güne Poisson d’avril derler, yani Nisan Balığı. 1564 yılında Fransa Kralı IX. Charles, yılbaşını 1 Nisan’dan 1 Ocak’a aldırır. Bu arada 1 Nisan’ı yılın ilk günü olarak kabul etmeye devam edenlerle alay etmek amacı ile yapılan şakalar, bir süre sonra gelenek haline gelir. 1 Nisan’ı yılbaşı kabul edenlere ise Nisan Balığı denmeye başlanır.

Aslında bu masum günün ardında sınıfsal bir ayrımcılık da yatar. Şöyle ki dönemin haberleşme aracı yalnızca at üzerindeki insanlardır. Kralın aldığı bu değişiklik kararı, Fransa’nın birçok yerine oldukça geç ulaşır. Bu nedenle, çoğu insan yeni yılın 1 Ocak tarihine alındığından haberdar olamaz. Kralın çevresindeki asilzadeler yeni yılı 1 Ocak tarihinde kutladıktan sonra köylülerin geçmiş yeni yılı üç ay sonra kutlaması ile alay etmeye başlar. Onlara hiçbir zaman gerçekleşmeyecek yeni yıl partileri ilan edip, asla verilmeyecek hediyeler vaat ederler ve böylece yaptıkları şakalar ile kendilerine büyük bir eğlence edinirler. Yani başlangıçta 1 Nisan Fransız asilzadelerinin bir eğlencesidir. Ancak daha sonra tüm dünyaya yayılır ve halka malolur.

İngilizler bu güne April Fools Day, yani Nisan Aptalları günü, İskoçlar ise Gowk veya Cuckoo (guguk kuşu) günü der. 1 Nisan şakalarına örnekler:

• Samsun’un Havza ilçesinde de kendini Fettullah Doğrusöylemez olarak tanıtan kişi, Merkez FM isimli yerel radyoyu canlı yayındayken arayarak, ”Kunduz ormanlarından yüzlerce fil size doğru geliyor” dedi. Dinleyicilerin çoğu bunun şaka olduğunu anlamayarak, panik içerisinde radyoyu telefonla arayıp bilgi almaya çalıştı. Ancak, DJ Ertaş Çoban, 1 Nisan şakası olduğunu anladı. Buna rağmen, yaklaşık 20 kişi radyoyu telefonla arayarak, ”Burada fil mi varmış? Nereden geliyorlar?” gibi sorularla bilgi almaya çalıştı. Kısa süre sonra aynı kişi yeniden radyoyu arayarak, ”Size 1 Nisan şakası yaptım” dedi.

• 1 Nisan 2006… İstanbul’da Moda vapuruyla Kadıköy’den Beşiktaş’a giden Murat Alas, üzerinde bomba olduğunu söyledi. Şakacı, vapur iskeleye yaklaşınca gözaltına alındı ve 2 Nisan’da tutuklandı. Saruhanlı’da yaşayan Murat Alas hakkında, İstanbul 8. Asliye Ceza Mahkemesinde, ”halk arasında korku ve panik yaratma” iddiasıyla dava açıldı. 15 ay hapis cezasına çarptırılan Alas, mahkemenin kendisi hakkında verdiği 15 ay hapis cezası kararını 2006 yılının Ekim ayında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’na temyize gönderdi, ancak Yargıtay bu talebi reddetti.

• Van’ın düşman işgalinden kurtuluşunun yıldönümü törenlerine katılan zamanın Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik, Ferit Melen Havaalanı’na indi. Çelik’i karşılayan gazeteciler, “Az önce Saddam Hüseyin, Türkiye’ye sığındı. ABD ve müttefik kuvvetler ise Irak Savaşı’ndan geri çekildi. Bu konuda düşüncelerinizi alabilir miyiz?” diye sordu. Bakan, çevresindekilere, “Biz uçaktayken mi bu gelişme oldu?” diye heyecanla sordu ve “İlk defa sizden duyuyorum. Çok güzel bir gelişme, sevindim” dedi. CHP Van Milletvekili Mehmet Kartal’ın, “1 Nisan şakası olmasın” demesiyle durumu farketti.

Kaynak